Charakterystyka Gminy
Gmina Sidra leży w północno – wschodniej części Powiatu Sokólskiego. Jej siedzibą jest wieś Sidra położona 60km. od Białegostoku. Rzeźba terenu charakteryzuje się polodowcowymi wzniesieniami, naturalnym biegiem rzeki Sidry (doływu Biebrzy). Sidrę ze wszystkich stron otaczają porośnięte lasami wzniesienia. Tereny te posiadają swoisty mikrokilmat. Głównym szlakiem komunikacyjnym gminy jest połączenie kolejowe Warszawa – Białystok – Suwałki.
Dzieje Sidry sięgają XVI wieku. Przywileje osadnicze okolicznym mieszkańcom nadawała królowa Bona i król Zygmunt August. Z historią miejscowości związany był nierozerwalnie ród Wołłowiczów, którego członkowie pełnili w XVI wieku ważne funkcje na obszarze Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1566r. Sidra otrzymała od króla Zygmunta Augusta przywilej, na mocy którego dotychczasowa wieś uzyskała prawa miejskie oraz targowe, przywileje te utraciła na początku XX wieku. Właścicielem miejscowości był w tym czasie starosta mohylowski, kasztelan trocki i podkomorzy litewski – Eustachy Wołłowicz. Od XVII do XIX wieku Sidra była jednym z głównych ośrodków kalwinizmu w Polsce. Do początków XIX wieku okoliczne dobra stanowiły własność rodu Potockich.
Współczesna Sidra to typowa wieś letniskowa. Miejscowość dysponuje zasobnymi w ryby dwoma zalewami wodnymi. Rozwojowi wypoczynku sprzyjają niepowtarzalne widoki, cisza i spokój. Są tu dogodne warunki do organizowania wycieczek zarówno pieszych jak i rowerowych.
Dobra na których została założona Sidra były własnością kolejno Gasztołdów, Hołowczyńskich a pomiędzy 1538 a 1558 r. zostały objęte w posiadanie przez Andrzeja Wołłowicza. W 1558 dobra te odkupił od niego jego brat Eustachy Wołłowicz syn Bogdana. Wkrótce otrzymuje dodatkowe darowizny od króla Zygmunta Augusta. W 1563 król nadał przywilej na staw i młyn na rzece w Sidrze i w tym okresie też został założony dwór w Zalesiu oraz zbudowany przez Pawła Wołłowicza dwór w Pawłowiczach.
W 1566 r. Sidra otrzymuje od króla Zygmunta Augusta prawa miejskie i wkrótce obok powstającego miasteczka w części południowo-wschodniej wzniesiono warowną rezydencję z bastejami. Eustachy Wołłowicz już jako kanclerz wielki litewski i kasztelan trocki umiera w 1587 r. w drodze do Krakowa na koronację Zygmunta III Wazy. Jego dobra odziedziczyła córka Regina będąca żoną kasztelana Seweryna Bonera, którzy jednak umierają kolejno w 1591 i 1592 r. Dobra w skład których wchodziła Sidra odziedziczyli synowie wojewody Grzegorza Bogdanowicza Wołłowicza, cześnik litewski Piotr i starosta rogaczewski Roman. W 1602 r. Hieronim Wołłowicz ufundował kościół katolicki w Zalesiu. Po podziale dóbr Sidra przypadła Piotrowi Wołłowiczowi, a później jego córce Helenie, która w 1622 r. poślubiła cześnika Janusza Hołowiczeńskiego, a w 1630 Krzysztofa Potockiego, po którym odziedziczył dobra kasztelan Andrzej Potocki. Potoccy przebudowali zamek na pałac. Córka Andrzeja Potockiego, Konstancja Maria Anna została żoną podkanclerzego litewskiego Stanisława Antoniego Szczuki. Szczukowie ufundowali w Sidrze kaplicę drewnianą, która istniała do 1782 r. do momentu ukończenia budowy nowego murowanego kościoła, który rozpoczęto budować w 1705 roku. Projekt kościoła opracował architekt włoski Józef Piola. W XVIII wieku powstała też w mieście drewniana żydowska synagoga, ukończona w 1783 roku dzięki wsparciu finansowemu ówczesnego właściciela Ignacego Potockiego.
W roku 1804 r. Ignacy Potocki sprzedał Sidrę wraz z dobrami rodzinie Rembielińskich. W XIX wieku Sidra utraciła prawa miejskie. W 1863 roku podczas powstania styczniowego został rozstrzelany kapitan Zawistowski, właściciel pobliskich dóbr w Siderce. W 1878 r. Sidra liczyła 920 mieszkańców. Ostatnimi właścicielami Sidry byli Wincenty i Wanda Hejnerowiczowie. W okresie okupacji niemieckiej w latach 1941-1944 nastąpiła eksterminacja ludności żydowskiej, którą umieszczono w gettcie w Sokółce, a potem w Grodnie a potem zamordowano w Treblince. W okresie II Wojny światowej w Sidrze działało ugrupowanie Armii Krajowej pod dowództwem Wacława Hryckiewicza ps. „Łomski”.
